| 'Omdat het leven dodelijk is, kun je er wel wat wijsheid bij gebruiken' |
Marc Schabracq (24-02-1949 - 03-04-2021) In memoriam
|
Dr. Marc J. Schabracq stond aan de basis van de Arbeids- en Gezondheidpsychologie bij de Universiteit van Amsterdam. Hij schreef een indrukwekkend aantal boeken en artikelen over dit onderwerp en vele andere onderwerpen verbonden aan psychologie.
April van dit jaar overleed hij. Een man om bij stil te staan, met een bijzondere carrière. |
 |
‘Het leek of zijn donkere ogen steeds groter en helderder werden. Hij was er zich volledig van bewust dat dit zijn laatste uren waren. In de intensiteit van de blik waarmee hij naar Roos en mij keek, lag zijn hele leven besloten. Net als in zijn warme glimlach met de vleug ironie die alleen hij er in kon leggen. "Ik houd van je," zei hij tegen Roos. Hij wist dat zijn leven was voltooid en had het geaccepteerd, maar hoe graag had hij toch nog zijn roman over dat leven voltooid. Lange middagen hadden we samen doorgebracht. Naast alles wat we deelden over onze levens, hadden we veel over dood gesproken, waar ik ook al vroeg mee in aanraking was gekomen. De herkenning bracht een lichtheid mee, die ieder ongemak wegnam, ons liet lachen en genieten van de voortreffelijke rode wijn die Marc schonk. Vaak las ik hem dan zijn teksten voor, zodat hij al luisterend nog veranderingen kon aanbrengen. Ik leerde over psychopathie tijdens het lezen van 'Beter worden'. En ik kreeg nog meer inzicht in zijn leven door het voorlezen van de eerste hoofdstukken van de sleutelroman over zijn leven, die door zijn sterven onvoltooid is gebleven.' (tekst: Marijke Foudraine-Kranenburg)
Dr. Marc J. Schabracq was in de eerste plaats de onderzoeker, de verzamelaar van kennis, om daar vervolgens zijn eigen draai aan te geven. Hij zag zijn latere schrijven Alledaagse Wijsheid, samen met dochter Roos Schabracq, aanvankelijk als een poging om tot een voorlopige slotsom te komen van alle inzichten die hij had opgedaan in zijn wetenschappelijke en professionele carrière en in zijn privéleven. Tot zijn eigen verbazing is het echter door de vele gesprekken met Roos, die soms hoog opliepen, vooral een nieuw begin gebleken. Marc's missie was: 'er zijn om de werkelijkheid van alle dag en wat daar misgaat in kaart te brengen, te aanvaarden en zijn lot eraan te verbinden, om van daaruit te bepalen hoe dat beter kan en dat door te geven op een wijze dat anderen daar wat aan hebben'.
De baas over wat je loslaat
Alledaagse wijsheid laat je zien en ervaren hoe je dat zo aanpakt dat je vooral doet wat je het liefste wilt en het beste kunt, om daarmee toch zo goed mogelijk bij te dragen aan jouw wereld. Zo geef je meer sturing aan je leven en omgeving, verwezenlijk je je talenten en essentiële behoeften, en word je gelukkiger en effectiever. Vervolgens kun je anderen begeleiden om met minder stress - overigens sprak hij liever niet van stress, maar van vervreemding - samen een optimale bijdrage aan de wereld te leveren en vruchtbaarder met bedreigingen en veranderingen om te gaan. Meer wijsheid dus. Kortom, je wordt de baas over waar je je aan verbindt en over wat je loslaat. Wijsheid verder als een vorm van creativiteit die haaks staat op rigiditeit. Een kwestie van moed, hoop en je niet blindstaren op wat je hebt verloren, in de wetenschap dat de toekomst je onbeperkte mogelijkheden biedt. Dat doe je door volwassen te worden, je de nodige vrijheid te verwerven en een eigen missie te formuleren, die je daadwerkelijk in praktijk brengt. Zo leef je gelukkiger en effectiever en neem je anderen daarin mee.
Marc was organisatieadviseur, coach, trainer, denker en onderzoeker. Als psycholoog was hij specialist in de menselijke kanten van verandering in organisaties (veranderingen in organisatiecultuur, persoonlijke transities, loopbaanontwikkeling, stressmanagement, Non-verbale communicatie, oudere medewerkers) en heeft hij veel ervaring opgedaan in een groot aantal uiteenlopende organisaties in Nederland e.o. Hij werkte van 1973 tot 2008 aan de UvA bij klinische, sociale en A&O-psychologie. Binnen de beroepsvereniging NIP speelde Marc een belangrijke rol bij de totstandkoming van de Klinische Arbeids- en Organisatie Psychologie, de Psychologie van Arbeid en Gezondheid. Hij heeft ca. 25 wetenschappelijke en professionele boeken gepubliceerd, alsook meer dan honderd artikelen en hoofdstukken (in het Nederlands en Engels). Verder redigeerde hij zorgprogramma’s voor het forensisch psychiatrische veld (voor het EFP). Ook schreef hij drie romans en een verhalenbundel. Onderzoeken, schrijven en er met volle aandacht ZIJN voor anderen mensen, leken zijn belangrijke drijfveren.
Een zorgzame, ethische Mensch
Er zijn weinig grotere Joodse complimenten dan om iemand een Mensch te noemen. Een echte Mensch zou natuurlijk te bescheiden zijn om een dergelijk compliment te willen ontvangen. De Jiddische term betekent meer dan een persoon waarop men kan vertrouwen. Het betekent ook iemand die vriendelijk en attent is. Een Mensch is een zorgzame, ethische mens.
Rabbi Neil Kurshan, auteur van het boek Raising Your Child to be a Mensch, kenmerkt het begrip als ‘verantwoordelijkheid versmolten met mededogen, een gevoel dat de eigen persoonlijke behoeften en verlangens beperkt zijn door de behoeften en verlangens van andere mensen. Een Mensch handelt met zelfbeheersing en nederigheid, altijd gevoelig voor de gevoelens en gedachten van anderen.'
Marc was in alle opzichten een Mensch, een lieve, wijze man, scherp en zorgvuldig in zijn formuleringen, duidelijk in zijn ergernissen, met altijd het door Marijke Foudraine aangegeven vleugje ironie en relativering. Een collega en leermeester om trots op te zijn.
Gerdy van Bellen
Jaap van den Broek
Marijke Foudraine-Kranenburg
Jeanette de Geus
Coco Gubbels
Roos Schabracq |
|
 |
|
|
